28 May - Azərbaycan Xalqının Müstəqillik Arzusunun Tarixi Simvolu

Şərqdə və müsəlman dünyasında ilk demokratik dövlət 

1918-ci ildə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti olaraq qurulmuşdur. Bu, yalnız Azərbaycanın deyil, həm də Şərqdəki ilk parlamentli respublika idi. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, demokratik prinsiplər üzərində qurulmuş, bərabərlik və azadlıq ideyalarını əsas götürmüşdür. Cümhuriyyətin yaradılmasında qadınlara seçki hüququnun verilməsi, sərbəst mətbuat və digər demokratik islahatlar həyata keçirilmişdir. Bu hadisə, müsəlman dünyasında müstəqil və demokratik dövlət quruculuğunun başlanğıcı sayılır.
İstiqlal Bəyannaməsi 1918-ci ilin 28 mayında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tərəfindən qəbul edilmiş və xalqımızın müstəqillik arzusunun gerçəkləşməsində mühüm rol oynamış bir sənəd olmuşdur. Bu bəyannamə, Azərbaycanın müstəqil bir dövlət olaraq beynəlxalq aləmdə tanınmasına çağırış etmiş, eyni zamanda xalqımızın istiqlal istəyini və dövlətçilik təməllərini gücləndirmişdir. İstiqlal Bəyannaməsi həm də Azərbaycan xalqının azadlıq, suverenlik və öz müqəddəratını təyin etmə haqqı uğrunda apardığı mübarizənin hüquqi əsaslarını qoymuşdur. Bəyannamənin qəbul edilməsi, milli kimlik və müstəqillik hisslərini daha da gücləndirərək, xalqı vahid bir məqsəd ətrafında birləşdirmişdir. Bu, Azərbaycan xalqının öz müstəqilliyi və azadlığına olan böyük inamını simvolizə edir.
Bu dövrdə qəbul edilən qanunlar və həyata keçirilən islahatlar, bərabərlik, azadlıq və insan hüquqları kimi fundamental dəyərləri əsas götürmüşdür. Məsələn, qadınlara seçki hüququnun verilməsi, ölkədə sərbəst mətbuatın inkişafına şərait yaradılması, hüquq və azadlıqların qorunması — bunlar demokratik ənənələrin təməlini təşkil edirdi.
Həmçinin, parlamentli respublika prinsipləri üzərində qurulmuş bu dövlət, xalqın iradəsini əks etdirən bir siyasi sistemin əsası sayılırdı. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qısa müddətli mövcudluğu, müstəqil dövlət quruculuğu və demokratik dəyərlərin bərqərar edilməsi baxımından tarixi bir mərhələ oldu. Bu, xalqın müstəqil və demokratik bir cəmiyyət yaratma istəyini əks etdirərək, gələcək nəsillər üçün də bir nümunə oldu.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin qurulması, eyni zamanda, Azərbaycan xalqının öz müqəddəratını təyin etmə haqqını qazandığı, milli kimlik və qürurunun təntənə etdiyi bir dövr oldu. Bu, yalnız 1918-ci ildə baş vermiş bir hadisə deyil, həm də Azərbaycanın müstəqil və demokratik dövlət olaraq gələcəyinin təməlini qoymuş bir tarixidir.
Beləliklə, 28 Mayda Azərbaycan milli dövlətçilikdə yeni bir səhifə açaraq, gələcək nəsillərə müstəqillik, azadlıq və bərabərlik prinsiplərinə əsaslanan bir dövlətçilik irsi buraxdı.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, qısa müddət ərzində bir çox ölkə ilə rəsmi əlaqələr qurdu. İlk növbədə, Türkiyə, Fransa, İran və İngiltərə kimi dövlətlərlə diplomatik təmaslar yaradıldı. Bu əlaqələr Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə mövqeyini gücləndirməyə, dövlətin suverenliyini qorumağa və milli maraqları müdafiə etməyə yönəlmişdi.
Cümhuriyyətin diplomatik nümayəndələri xarici ölkələrdə Azərbaycanı tanıtmaq və beynəlxalq səviyyədə ölkənin müstəqilliyini qəbul etdirmək üçün müxtəlif diplomatik missiyalar həyata keçirdilər. 1919-cu ildə Azərbaycanın Paris Sülh Konfransında iştirakı, Azərbaycanın beynəlxalq hüquqla tanınması sahəsində mühüm addım oldu.
Diplomatik əlaqələrin qurulması, həm də Azərbaycanın iqtisadiyyatının inkişafına, xarici ticarət əlaqələrinin genişlənməsinə və ölkənin beynəlxalq səhnədəki mövqeyinin güclənməsinə böyük töhfə verdi. Bu, Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin müstəqilliyinin tanınması və beynəlxalq arenada varlığının daha da möhkəmlənməsi baxımından önəmli bir mərhələ oldu.
Beləliklə, diplomatik əlaqələrin yaradılması, Azərbaycanın müstəqil və suveren dövlət kimi beynəlxalq aləmdə mövqeyinin möhkəmlənməsinə və dünya siyasətindəki yerinin təyin edilməsinə yönəlmiş əsas addımlardan biri oldu.1918-ci ilin noyabr ayında Azərbaycan Milli Şurası tərəfindən Azərbaycanın ilk parlamenti quruldu. Parlamentin qəbul etdiyi qanunlarla demokratik hüquq və azadlıqların təməli qoyuldu. Qadınlara seçki hüququ verildi ki, bu da dünyada ilk dəfə olaraq Müsəlman Şərqində həyata keçirilmiş bir islahat idi. Azərbaycan, beynəlxalq aləmdə Paris Sülh Konfransına qatılaraq öz müstəqilliyini tanıtmağa çalışdı. Azərbaycanın müstəqilliyi və beynəlxalq səviyyədə tanınması istiqamətində diplomatik addımlar atıldı.
Müstəqilliyi qorumaq, saxlamaq müstəqilliyi əldə etməkdən daha çətindir."
Bu ifadə, Heydər Əliyevin dövlətçilik və siyasətə dair dərindən düşünülmüş və zəngin təcrübəsinin bir ifadəsidir. Ulu Öndər bu fikri, Azərbaycanın müstəqilliyinin bərpası və onun davamlılığının təmin olunması məqsədilə atılan addımların nə qədər çətin və vacib olduğunu vurğulamaq üçün söyləmişdir. Onun dediyi bu sözlər, müstəqillik və azadlıq mövzusundakı anlayışını dərindən anlamağa kömək edir.
1991-ci ildə Azərbaycan Sovet İttifaqının dağılması ilə müstəqilliyini bərpa etdi. Lakin müstəqillik yalnız bir dəfə elan olunmaqla qalmadı, onu qorumaq, saxlamaq və inkişaf etdirmək daha böyük məsuliyyət tələb edirdi. Heydər Əliyev müstəqilliyin yalnız təsdiqi ilə kifayətlənmədiyini, onun hər bir mərhələdə ciddi müdafiə və inkişaf işləri ilə dəstəklənməsi lazım olduğunu vurğulamışdır.
Müstəqilliyi qorumağın başqa bir vacib aspekti də diplomatik əlaqələrin qurulması və Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə tanınması idi. Heydər Əliyev, Azərbaycanın xarici siyasətini çoxvektorlu yanaşma ilə inkişaf etdirərək, ölkənin müstəqilliyini beynəlxalq aləmdə tanıtdı və qorudu. O, həmçinin Azərbaycanın Türkiyə, Rusiya, Qərb ölkələri və İran ilə balanslaşdırılmış münasibətlər quraraq, ölkənin təhlükəsizliyini və inkişafını təmin etdi.
Prezident İlham Əliyev, müstəqilliyimizin qorunması və möhkəmlənməsi üçün uzun illərdir böyük səylər göstərir və hər bir addımı ilə Azərbaycanın suverenliyini gücləndirir. Onun rəhbərliyi altında ölkəmiz həm daxili, həm də xarici təhdidlərə qarşı çox mühüm addımlar atmış, müstəqilliyin möhkəmləndirilməsi və gələcək nəsillərə ötürülməsi üçün ciddi islahatlar həyata keçirilmişdir.
O, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü təmin etmək və milli maraqlarını müdafiə etmək üçün hər bir çətinlik qarşısında mətinliklə dayanmış, xalqımızın müstəqillik arzusunu hər zaman diqqət mərkəzində saxlamışdır. Ölkəmizin iqtisadiyyatını diversifikasiya edərək Azərbaycanın enerji sektorundan asılılığını azaltmış və neft strategiyası ilə Azərbaycanın beynəlxalq aləmdə iqtisadi müstəqilliyini gücləndirmişdir. Onun rəhbərliyi ilə Azərbaycan neft və qaz resurslarından düzgün istifadə etməklə, dünya iqtisadiyyatında mövqeyini möhkəmləndirərək müstəqil bir iqtisadiyyat qurmuşdur.
İlham Əliyev, müstəqilliyimizin yalnız indiki dövrdə deyil, gələcəkdə də qorunmasını təmin etmək məqsədilə gənclərin təhsilinə, inkişafına və vətəndaşlıq məsuliyyətinə xüsusi diqqət yetirir. O, gənclərə müstəqilliyimizin əhəmiyyətini aşılamaqla, Azərbaycanın gələcəyini təmin etmək üçün zəmin yaradır. İnkişaf edən təhsil və elm sistemi, gənc liderlərin yetişdirilməsi Azərbaycanın müstəqilliyini qorumağın gələcək nəsillər tərəfindən davam etdirilməsinə şərait yaradır. Prezident İlham Əliyevin müstəqilliyimiz üçün gördüyü əvəzsiz işlər, yalnız Azərbaycanın bugünkü inkişafına deyil, həm də gələcək nəsillərə miras qalacaq bir dövlətçiliyin təməlini qoyur. Onun rəhbərliyi altında Azərbaycan, müstəqilliyini, suverenliyini və milli maraqlarını qoruyaraq daha güclü bir dövlətə çevrilmişdir. İlham Əliyevin siyasəti, müstəqilliyimizin qorunması yolunda daim irəliləyən və inkişaf edən bir ölkə üçün layiqli təməl yaratmışdır.

Sevinc Bahadurlu - Bərdə rayon Alpout kənd tam orta məktəbin informatika müəllimi