Tarixi Laçın şəhəri günü

“Biz öz doğma torpaqlarımızı işğalçılardan azad edəndən sonra mən demişdim ki, Qarabağı və Şərqi Zəngəzuru cənnətə çevirəcəyik. Cənnətin əgər təsviri varsa, bu gün bax, budur. Gözəl təbiət, əzəmətli dağlar, gözəl binalar, evlər – hər şey çox böyük zövqlə yaradılır ki, həm insanlar burada rahat yaşasınlar, həm də Laçın şəhərinin müasir siması Azərbaycanın əldə etdiyi uğurları ilə eyni səviyyədə olsun” - Prezident İlham Əliyev

26 avqust – Laçın şəhəri günü Azərbaycan tarixində əlamətdar bir gündür. Bu tarix Laçın şəhərinin 1923-cü ildən şəhər statusu almasının ildönümünü qeyd edir. Laçın şəhəri və rayonunun tarixi, strateji əhəmiyyəti, işğal dövrü, müharibə və bərpa prosesi ilə bağlı faktlar bu günün əhəmiyyətini daha da artırır.

1923-cü ildə Abdallar kəndi şəhər statusu alaraq Laçın adlandırıldı və Laçın rayonu 1930-cu ildən inzibati ərazi vahidi olaraq təşkil olundu. Şimalda Kəlbəcər, cənubda Qubadlı, şərqdə Xocalı, Şuşa və Xocavənd rayonları ilə, qərbdə isə Ermənistanla həmsərhəd olan Laçın rayonu 1835 kvadrat kilometr sahəni əhatə edir. Rayon zəngin meşə massivlərinə, yaylaq sahələrinə malikdir.

1992-ci il mayın 18-də Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğal olunan Laçın rayonu ciddi zərər gördü. Əhali etnik təmizləməyə məruz qaldı, 300-dən çox insan həlak oldu və itkin düşdü. İşğal nəticəsində mədəniyyət, təhsil, səhiyyə və digər infrastrukturlar talan edildi. Tarixi abidələrə və mədəni irsə də ciddi ziyan dəydi.

Laçının işğalı, Ermənistan ilə Dağlıq Qarabağ arasında coğrafi əlaqə yaradan bir addım idi və Azərbaycanın strateji itkilərinin başlanğıcı oldu. AXC-Müsavat cütlüyünün hakimiyyəti ələ keçirmək məqsədilə apardığı siyasət, Laçının işğalına da səbəb oldu. 1993-cü ilin aprelində Kəlbəcərin işğalı isə bu prosesin davamı idi.

2020-ci ilin 1 dekabrında imzalanmış üçtərəfli bəyanat əsasında Laçın rayonu Azərbaycana təhvil verildi. 2022-ci ilin 26 avqustunda Laçın şəhəri, Zabux və Sus kəndləri azad olundu. Laçının azad olunması uğrunda döyüşlərdə iştirak edən hərbi qulluqçular “Laçının azad olunmasına görə” medal ilə təltif edildi.

Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi altında Laçın rayonunda genişmiqyaslı quruculuq işləri həyata keçirilir. Rayonun inkişafı, əsasən, infrastruktur və sosial layihələr üzərində fokuslanır.

Laçın rayonunda generasiya gücü 8 meqavat olan Güləbird Su Elektrik Stansiyası işə salınıb. Bundan əlavə, “Ağbulaq”, “Mişni” və “Alxaslı” Su Elektrik Stansiyaları tamamilə yenidən qurulub. Ümumilikdə, Laçında 65,5 MVt gücə malik 9 su elektrik stansiyası fəaliyyət göstərəcək.

Kəlbəcər-Laçın avtomobil yolunun uzunluğu 75,8 kilometr olacaq və mövcud yoldan 32 kilometr qısa olacaq. Yol boyunca 17 tunel və 23 körpü inşa ediləcək. Laçın Beynəlxalq Hava Limanı 2025-ci ildə istifadəyə veriləcək. Bu hava limanı həm strateji əhəmiyyətə, həm də regionun turizm potensialını artıracaq.

Laçında 700-dən çox bina inşa edilib. Şəhərdə təhsil, səhiyyə, mədəniyyət və turizm infrastrukturları yaradılır. Təhsil müəssisələri, mehmanxanalar, əyləncə mərkəzləri və sənaye obyektləri inşa edilir. Laçın şəhərində, Zabux və Sus kəndlərində geniş bərpa işləri həyata keçirilir. Bu kəndlərdə evlər, sosial obyektlər, məktəblər, uşaq bağçaları inşa edilir.

Prezident İlham Əliyevin Laçına etdiyi səfərlər, rayonun inkişafını izləməklə yanaşı, strateji və iqtisadi layihələrin həyata keçirilməsini təmin edir. 2021-ci ildən etibarən həyata keçirilən layihələr arasında hava limanının, yol infrastrukturunun, su elektrik stansiyalarının açılışları, məktəblərin bərpası və digər mühüm işlər yer alır.

Laçında həyata keçirilən genişmiqyaslı quruculuq işləri yüksək zövq və keyfiyyətlə aparılır. Baş plan layihəsində təbii yaşıllıqlarla əhatələnmiş şəhərin tarixən mövcud olmuş təxminən 258 hektar məskunlaşma ərazisində həyətyanı sahəsi olan fərdi evlərə üstünlük verilib. Bununla yanaşı, çoxfunksiyalı zonalarda və digər yaşayış ərazilərində çoxmənzilli binaların tikilməsi təklif edilir.

Laçın şəhərinin bərpası və inkişafı, həmçinin rayona köçən sakinlərin yaxşı həyat şəraiti ilə təmin olunması məqsədini güdür. Şəhərdəki yeni layihələr və infrastrukturlar, Laçının gələcəkdə bölgənin iqtisadi və sosial mərkəzlərindən birinə çevrilməsinə xidmət edir. Laçın şəhəri günü, həmçinin müstəqil Azərbaycanın tarixi mübarizələrinin və qələbələrinin simvoludur.

Bu münasibətlə keçirilən tədbirlər, Laçının strateji əhəmiyyətini, mədəni irsini və yenidən qurulma proseslərini diqqətə çatdırır. Laçın, artıq yeni dövrün simvolu olaraq Azərbaycanın müasir inkişafı ilə eyni səviyyədə bir gələcək vəd edir.