BolgeXeber.Com » Xəbərlər » ““Azdrama”nı da uçurmaq istəyirdilər"

““Azdrama”nı da uçurmaq istəyirdilər"

20-07-2016, 12:29

Oxunub: 2 118 ““Azdrama”nı da uçurmaq istəyirdilər"

“Milli kimliyimizi xatırladan, dostunun, düşməninin kim olduğunu göstərən məkanlara, insanlara xüsusi diqqət yetirilməlidir”

Nurəddin Mehdixanlı: “Milli kimliyimizi xatırladan, dostunun, düşməninin kim olduğunu göstərən məkanlara, insanlara xüsusi diqqət yetirilməlidir”
Xalq artisti Nurəddin Mehdixanlı ilə görüşümüz Akademik Milli Dram Teatrda (AMDT), mövsümə yekun vurulan gündə baş tutdu. Bir il bundan əvvəl adı yaradıcılıqdan daha çox qalmaqallarda hallanan, bu cür olaylardan bitib-tükənən xalq artistinin bu dəfə şən əhval-ruhiyyəli, enerjili olduğunu görməmək mümkün deyildi.
Söhbətə müsahibimin özü başladı:
- Bu gün teatrın mövsümünün bağlanış günüdür. Biz həmişə mövsümü “Qarabağnamə” tamaşası ilə açır, elə bu tamaşa ilə də bağlayırıq.
- 1 il ərzində Akademik Milli Dram Teatrında nələr dəyişdi, nələr baş verdi?
- Teatr yaradıcı bir yerdir. Ona görə də yaradıcı məkanların başında yaradıcı, qərəzsiz adamlar olmalıdır. Bu mənada hesab edirəm ki, ilk növbədə burada daxili atmosfer dəyişdi, bir-birinə qarşı olan insanlar indi bir-birilərinin yanındadırlar. Teatrda həqiqi mənada bir yaradıcılıq atmosferi var. Hamı işləyir, çalışır. Millətin millət kimi formalaşmasına xidmət edən, tarixini, taleyini onun özünə danışan, milli kimliyini özünə göstərən və hər an xatırladan, dostunun, düşməninin kim olduğunu göstərən məkanlara, insanlara xüsusi diqqət yetirilməlidir. Onlar söz, sənət, ədəbiyyat, teatr, musiqi, təhsil, səhiyyə adamlarıdır. Bütün bunlar olmadan var olmaq mümkün deyil.
O adamlarla razı deyiləm ki, “kiminsə dəyişməsi nəyisə dəyişmir” deyir. Yanlışdır! Kimsə dəyişirsə, deməli, yerinə yeni kimsə gəlir. Və deməli, artıq orda işə, işçiyə münasibət dəyişir. Bu mənada hesab edirəm ki, AMDT-də dəyişiklik edilməsi vacib idi.
Dəyişiklik, islahat adına gələnlərin çoxu buna aid olmayan işlərlə məşğul olurdular. Bəlkə də onlar özlərini haqlı hesab edə bilərlər. Lakin ədalətli baxış onu göstərdi ki, xeyr, gedən proseslər doğru deyil. Ona görə də lazım bildilər və dəyişiklik baş verdi. Hər halda, kollektivin fikri eşidildi. Bilirsiz ki, o zaman bizim kollektivimiz məktub vasitəsilə dövlət başçısına müraciət etdi və az bir zaman ərazində bütün bu dəyişikliklər baş verdi.
Hesab edirəm ki, baş verənlər teatrın xeyrinə oldu. Bu gün teatrın bədii rəhbəri var. Əslində yaradıcı yerlərdə belə də olmalıdır.
Teatrın ümumi yaradıcılıq stratejisini, planlarını bədii rəhbər müəyyənləşdirir. Baxın teatrımızın tarixinə, o zaman teatrlarımız yüksəlişdə olublar ki, teatrın başında duran adam məhz yaradıcı adam, rejissor olub. Adil İskəndərov, Mehdi Məmmədov, Tofiq Kazımov, yəni bunlar təsadüfi adamlar deyillər və bunlar nə zaman teatrın başında olublar, "Azdrama" uğurlar qazanıb. Amma nə zaman ki, teatrın başında qeyri-yaradıcı adamlar olub, o zaman teatrda problemlər olub. Yaradıcı insanlar daha çox birləşdirməyə çalışıblar, bu inzibatçılar isə daha çox “parçala, hökm et!” texnologiyası ilə işləyiblər.
Beləliklə, gedənə yaxşı yol deyirik, işlərində uğurlar arzulayırıq, bizim heç kəslə düşmənçiliyimiz yoxdur. Sadəcə, biz istəyirdik ki, ömrümüzü, həyatımızı verdiyimiz, millətimizin çox böyük bir mədəni, milli sərvəti olan teatrımızın haqqı özünə qayıtsın. Evimizi, yuvamızı qoruduq, müdafiə etdik və bu gün də burada çalışırıq. Hesab edirəm ki, Azər Paşa Nemətin teatrımıza gətirilməsi az müddət olsa da öz nəticələrini verdi, hazırda teatr artıq öz yaradıcılıq reysinin üzərindədir.
Bu gün özünə uyğun, ona lazım olan repertuarı seçib tamaşaları hazırlayır. Teatrın səhnəsində böyük klassikimiz Cəlil Məmmədquluzadənin “Ölülər” əsəri Azər Paşa Nemət tərəfindən tamaşaya qoyuldu və bu, teatrımız üçün böyük hadisəyə çevrildi. Onun arxasınca rus klassiki Qoqolun “Müfəttiş” əsəri tamaşaya qoyuldu. Teatrın böyük heyəti bu tamaşada iştirak edirdi. Teatrın boynunda qalan problemlər, kommunal borclar var idi, biz bu məsələlərin hamısını həll edib tamaşalarımızı təqdim etdik.
- Bugünlərdə “Sovetski”də Azərbaycan teatr mədəniyyətinin öncüllərindən olan Abbas Mirzə Şərifzadənin ev-muzeyi dağıdıldı. Bu məsələ ilə bağlı öz iradınızı, etirazınızı bildirdinizmi?
- Birincisi, ora Abbas Mirzə Şərifzadənin ev muzeyi deyildi, bu yanlışı düzəldək, onun yaşadığı ev idi. Bugünlərdə “burada böyük tarixi abidələr sökülür” deyə söz-söhbətlər gəzir. Amma onu deyən adamlar ümumiyyətlə orada olmuşdular ki, bilsinlər doğrudanmı həmin yerlərdə böyük mədəniyyət abidələri var? Biz nəyə görəsə daş-kəsəyə daha çox dəyər veririk, nəinki canlı insanlarımıza. Şərifzadə nə zaman yada düşdü?! Hə, ancaq burda yaşadığı ev söküləndəmi? Onun kimi bir çox sənətkarlarımız var, bilirlərmi onlar necə yaşayıblar, necə dünyasını dəyişiblər və bu gün hazırda yaşayan sənətkarlarımız var, bəs onlar necə yaşayırlar? Həm də o ev Şərifzadəyə layiq bir ev də deyildi... Onu desinlər ki, niyə Şərifzadənin adına bir böyük park salınmayıb və nədən bu parkda ona aid adi bir guşə yaradılmasın? Mən şəxsən Azərbaycanda bir daşın da yerindən götürülməsinə razı deyiləm, çünki bu bizim tariximizdir. Amma elə yerlər var ki, onlar doğrudan da təmizlənməli və getməli idi. Məscidləri və sairə saxlayıblar. Görünür, məscid daha çox lazımdır, amma Şərfizadənin evi lazım deyil... Nə bilim, o qərarı verənlər verib. Yəqin ki, qərarı verən mən olsaydım, onun evini hansısa şəkildə orda saxlamağın mümkün olduğunu düşünərdim.
Siz ondan niyə danışmırsız ki, az qala “Azdrama”nın da bir tərəfini uçurdub aparsınlar?! Əbülfəz Qarayev və teatrın rəhbəri Azər Paşa Nemətin sayəsində teatra toxunulmadı. Çünki bizim teatr aşağı səkidən, divarların dibi ilə sökülməli idi. Arxa tərəfdən isə teatra əlillərin daxil olması üçün xüsusi yer, liflət var, həmin sahə uçurulmalı idi. Biz gözümüzün qarşısında Əbülfəz Qarayev, Azər Paşa Nemətin bu işi görmək istəyən yüksək rütbəli insanlarla etdiyi mübahisələr və mübarizələrin şahidi olduq. Nəhayət, teatra toxunulmadı. Biz də etirazımızı bildirmişdik ki, teatra toxunularsa bütün kollektivlə buldozerlərin qarşısına çıxacağıq.
Sizin qəzet olduğuna görə demirəm, amma əlimi vicdanımın üstünə qoyaraq deyirəm ki, bu məsələlərdə həm sənətkarlarla bağlı, həm teatra olan münasibətdə “Yeni Müsavat” çox ədalətli mövqe tutdu. Bəzi media orqanlarında elə yazılar çıxırdı ki, ortalığa, utanırdın ki, mənim millətimin yazarıdır və həmin qəzet mənim ölkəmdə çıxır. Lakin “Yeni Müsavat” heç vaxt teatr və sənətkarlar ətrafında gedən ucuz söz-söhbətə qoşulmadı. Həmişə mövqeyini qorudu. Mənim bu qəzetə münasibətim də bu şeylərdən qaynaqlanıb.
Mən, ümumiyyətlə, daim qəzet oxuyanam. Çünki sənət adamıyam və bilməliyəm ki, insanlarımız nə düşünürlər, ölkədə nə baş verir, gənclik, orta yaşlı, yaşlılar nə düşünürlər.
- Siyasəti də izləyirsiz?
- Belə deyək, biz də bir zamanlar bu siyasətin içində olduq və zatən bu siyasətin içindən kənarda da deyilik (gülümsəyir). Sənətin özü də siyasətdir. Mən əgər ölkəmdə, ətrafımda baş verən məsələlərə kifayət qədər ciddi yanaşmasaydım, “Ölülər” tamaşası bu cür meydana çıxmazdı. Biz təzədənmi 100 il bundan əvvələ qayıdırıq?! 21-ci əsrdir, təzədənmi Şeyx Nəsrullahın əsiri oluruq?! Biz təzədənmi nəsrullahların əllərindən, ətəklərindən öpməyə qayıdırıq?! Din, İslam adı ilə ona aid olmayan işlər görülür, zidd olan addımlar atılır və susuruq. Bu gün yenə də millətimizin gözünü boyayırlar, yenə də şeyx nəsrullahlar hoqqabazlıq edir, yenə də onlar millətin əlində olan 3-5 manatı onun əlindən alırlar. Biz gözümüzə və üzümüzə deyilən yalanlara dözə-dözə nə oluruq - dözümlü xalq. Allah bizim dözümümüzü əlimizdən alsın, gözümüzü açsın, dünyaya baxaq.
- Bir zamanlar Nurəddin Mehdixanlı və digər sənətkarları geniş tamaşaçı auditoriyasına tanıdan, sevdirən “Pəncərədə işıq”, “Solğun çiçəklər” kimi televiziya tamaşaları çəkilirdi. Bu gün niyə bu cür televiziya tamaşalarını görə bilmirik? Çatışmayan nədir - vəsait, maraq, yoxsa... ?
- Məsələ burasındadır ki, biz dəmir pərdənin içərisində yaşayırdıq, bir televiziya kanalı var idi, orda nə çəkilirdisə hamımız ona baxırdıq. Amma indi dəmir pərdə götürülüb, dünya çox genişlənib. 10-15 il bundan əvvəl insanlarımız Braziliya seriallarına, daha sonra türk seriallarına baxırdılarsa, bu gün evlərində bir düyməni basmaqla istənilən kanalda istənilən filmi izləyə bilirlər.
- Sonuncu dəfə sizi “Ölülər” tamaşasından sonra səhnə arxasında görmüşdüm. Obrazın təsirindən qan-tərin içində idiz, bir-iki söz danışmağa belə halınız yox idi. Maraqlıdır, aktyorun oynadığı tamaşalar, yaratdığı obrazlar sonradan onun sağlamlığına hansı zədələr vura bilir?
- Bütün başqa peşə sahiblərindən fərqli olaraq bizim istifadəmizdə olan öz bədənimiz, əsəblərimiz, ürəyimiz, canımız, varlığımızdır. Aktyor obraz yaradarkən bir insanın əsəblərini, onun ağrı-acısını, sevincini yaşayır. Şübhəsiz ki, bu, insanın sağlamlığına zədələr vurur.
- Daha çox psixoloji, yoxsa fiziki?
- Bir çox mənalarda. Bu sənətdə olanlar daha çox ürək, əsəb xəstəliyinə tutulurlar. Aktyorlar uzun yaşamayan peşə sahibləridir... Kifayət qədər əsəb sistemini dağıdan bir peşədir.
- Bu ilin oktyabrında artıq 60 yaşınız tamam olur. Geriyə boylananda nə sizi incidir, kövrəldir?
- Mən çox şey edə bilərdim, amma mənə imkan vermədilər. Sənətdə həyatımın yarısını savaşa, mübarizəyə həsr etdim, yarısın da sənətimə. Mən ancaq 50 yaşımda kinoya gəldim, halbuki kinoda daha çox işlər görə bilərdim. Çox filmlərdə, sınaq çəkilişlərində baş rollara təsdiq olundum, amma çəkilənlər başqaları oldu. Mənim görə biləcəyim işlər var idi, hamısı qaldı. Ən böyük arzum Şah İsmayıl Xətaini oynamaq idi. Arzu olaraq qaldı, yaş ötdü. 5 il biz faktiki olaraq ciddi sənətlə məşğul olmadıq. Hə, indi dəyişildi nəsə. Amma mənim o ötən, boşuna keçən 5 ilimin hesabını kim verəcək? O illərimi kim qaytaracaq? Mənə və mənim kimi digər böyük sənətkarlara?
Bəzən ayrı-ayrı xalqların sənətçilərinin az qala əl-ayaqlarını yumağa hazırıq, amma öz sənətçilərimizi diqqətdən kənarda saxlayır, lazımi diqqəti yetirmirik. Sənətçilərimizin dırnağına dəyməyənləri gətirib ölkəmizdə baş tacı edir, başlarına pullar səpir, gedəndə çamadanlarını dolu göndərirlər, amma Azərbaycan aktyorunu tədbirə dəvət edəndə onun öz zəhmət haqqını vermirlər...

Çox Oxunanlar