BolgeXeber.Com » Ölkə » “Evlərdə Məhəmməd baba yox, “internet baba” nəsihət verir” - Gülər Əhmədova

“Evlərdə Məhəmməd baba yox, “internet baba” nəsihət verir” - Gülər Əhmədova

22-09-2015, 17:08

Oxunub: 3 658 “Evlərdə Məhəmməd baba yox, “internet baba” nəsihət verir” - Gülər Əhmədova

Sabiq deputat bu gün insanların çox böyük tempdə və yaşlarına görə çox böyük stress altında yaşamalarına da diqqət çəkir

Gündəlik həyatımızda qarşılaşdığımız xəyanətlər, yalanlar, qayğılar, anlaşılmaz və soyuq münasibətlər, bir-birinə inamın itməsi müxtəlif şəkildə insanlara psixoloji təsir göstərir, depressiya hallarına səbəb olur və nəhayətdə intiharla nəticələnir.

Son bir həftədə 3 yeniyetmənin intihar etməsi xəbəri isə ölkədə böyük rezonans doğurub. Səbəbi nə olursa olsun 12-14 yaşlı yeniyetmələrin özünü öldürməsi dəhşətli faktlardır. Qəribədər ki, son günlər sanki ölkədə intihar “dəbi” yaranıb.

Bəlkə də özümüz də bilmədən bu “dəb”in yaranmasında çaba göstəririk...

Moderator.az xəbər verir ki, sabiq millət vəkili, psixologiya elmləri namizədi Gülər Əhmədova modern.az saytına deyib ki, intihar sosial problemdir və bu məsələ yalnız dövlət səviyyəsində həll olunmur:

“İntihar birbaşa cəmiyyətin ümumi problemidir. Bu problemin müəyyən qədər aradan qaldırılması üçün hansısa layihələr işlənib hazırlana bilər. Bütövlükdə isə problemin həlli çoxşaxəlidir. İntihar milli və ya dövləti problem deyil. Dünya statistikasına nəzər saldıqda 12-17 yaşlı yeniyetmələr arasında baş verən intiharların böyük əksəriyyətinin Rusiyada qeydə alındığını görürük. Eyni zamanda yeniyetmələrin intiharına görə Yaponiya, Cənubi Koreya öncül yerlərdən birini tutur. Amma bu məsələ bizim üçün də problemə çevrilməkdədir”.

“Evlərdə Məhəmməd baba yox, “internet baba” nəsihət verir”

G.Əhmədova hesab edir ki, məsələyə kompleks yanaşılmalıdır:

“Məsələnin bir çox tərəfləri var. Həm internet, həm də televiziya ekranlarında aqressiya, zorakılıq, kütləvi qətllərlə bağlı materialların dərci və təbliği heç də xoşagələn hal deyil.

Nəzərə almaq lazımdır ki, hazırda kiçik yaşlı uşaqlar belə, internetdən istifadə edirlər. Azərbaycanda isə internetdən istifadədə heç bir məhdudiyyət yoxdur. Fikrimcə, informasiyanın filterləşdirilməsi məsələsi qoyulmalıdır.

Həmçinin dünya praktikasında yayımlanan veriliş və filmlərdə istifadə olunan “12+”, “16+”, “18+”dan istifadə edilməlidir.

Eləcə də intiharla bağlı məlumatın gündəlik informasiya proqramlarında verilməsi düzgün deyil. Televiziyaların özlərində psixoloqlar çalışmalıdır. Bu tip informasiyanı hansı saatda, hansı tərtibatda vermək aparıcı və ya redaktor üçün çətin məsələdir. Amma psixoloqlar bilir ki, sutkanın hansı saatında insanın əsəbləri, intihara meyli hansı səviyyədədir. Bu tədqiqatlar nəticəsində öyrənilmiş məsələdir.

Təəssüf ki, bu gün hər bir evin “atası”, “babası”, “əmisi”, “dayısı” televizya və internetdir. İndi evdə Məmməd baba yox, “internet baba” var”.

“İntiharın səbəbi kasıblıq deyil”

Sabiq deputat sosial problemlərin intihara səbəb kimi göstərilməsini birmənalı şəkildə doğru hesab etmir:

“Ən böyük problem Azərbaycan ailəsinin urbanizasiyanın qurbanına çevrilməsidir. İntihar qeydə alınan zaman səbəblər sırasında “kasıblıqdan oldu”, “problemi çox idi” və s. kimi fikirlər irəli sürülür. Bu fikirlərə adekvat olaraq demək istəyirəm ki, Azərbaycanda 1941-1945-ci illər müharibəsi və ondan sonrakı dövrlərdə insanlar nəinki kasıb idi, onlar almağa çörək belə, tapmırdılar. Amma o dövrlərdə intiharlar olmurdu.

Çünki, istər kənd, istərsə də şəhərlərdə insanlar qruplar şəklində yaşayırdılar. Ailədə ata-anadan başqa nənə, baba, əmi, bibi və s. də var idi. İnsanın dərdini bölüşməyə nə qədər çox həmsöhbəti olursa, o problem onun üçün dramatik şəkil almır. Amma insan dərdini danışacağı kimsəni tapmadıqda, istənilən xırda məqam belə onun üçün faciəvi görünə bilir.

Bu gün insanlar özünə qapanıb, ailələr həddindən artıq kiçilib. İndi qapı qonşunun kimliyini belə, bilməz olmuşuq. Bacı-qardaşın evinə ayda bir dəfə gedirik ya getmirik, telefonda hal-əhval tuturuq ya tutmuruq... Bu, dəhşətdir”.

“Avropa dəyərləri deyə-deyə gənclərimizi məhv edirik”

Onun fikrincə, əslində problemlər bəh-bəhlə təbliğ etdiyimiz Avropa dəyərlərindən qaynaqlanır:

“Biz uzun müddət Avropa dəyərləri deyə-deyə cəmiyyətimizə problem yaradacaq məsələləri gətirdik. Məsələn, cinsi azlıqların evlənməsini, onların Azərbaycan gənclərinin arasında sürətlə inkişaf tapmasını gətirdik. Valideyn-övlad arasındakı uçurumu böyütdük. Qərara aldıq ki, uşaqlarımızın Avropa dəyərlərinə yaxınlaşması üçün onları kiçik yaşlarından Avropaya göndərək. Onlar da vətənə qayıtdıqdan sonra dedilər ki, “Avropada uşaqlar hər şeyi valideyn diqtəsilə icra etmir, hər kəs azaddır..” .

Bu bilirsiniz nəyə oxşayır? Elə bil övladımıza fransız, ingilis dayəsi tuturuq, sonra deyirik “bu uşaq niyə azərbaycanca danışmır, ingiliscə, fransızca danışır?”

Biz uşaqlarımızın əxlaqını, tərbiyəsini Avropaya verdik ki, biz bacarmırıq, alın siz bacarın. Əminəm ki, suriyali uşaqların faciəsinə göz yummağı, Avropanın qəddar insanlar yetişdirdiyi, ümumbəşəri dəyərlərdən xeyli uzaqlaşdığını bir daha göstərdi. Elm dalınca getmək müqəddəs işdir, lakin insanlıq dərsi öyrənmək üçün Avropa doğru ünvan deyil. Məhz buna görə hətta elm dalınca gedən övladlarımızı belə milli, ümumbəşəri dəyərlərdən uzaqlaşmasına imkan verməməliyik”.

“İntihar “dəb”i

Qəribəsi budur ki, intiharlar sanki tendensiya halında baş verməkdədir. Məsələn, bir nəfər özünü yandırdıqdan sonra böyük çoxluq özünü yandırmağa başladı. Daha sonra “Koroğlu” körpüsü “dəb”ə düşdü. İndi isə ipdən, kəmərdən asmaqla intihar edənlər artmaqdadır...Səbəb nədir? Bəlkə media bu barədə çox “canfəşanlıq” edir?..

G.Əhmədova bildirir ki, bu tendensiya əvvəllər də mövcud olub: “Lev Tolstoyun “Anna Karenina” əsəri çap olunandan sonra qadınlar Rusiyada kütləvi şəkildə özlərini qatarın altına atmağa başladılar. Şedevr əsər olmasına baxmayaraq, Rusiya mətbuatı bu əsərin çox ziyanlı olduğunu vurğulayırdı. Buna kütləvi psixoz deyirlər. İnsan düşünür ki, kimsə problemini bu cür həll edibsə, o da belə etməlidir.

Məsələ burasındadır ki, intihara gedən insanın adi danışığından onu hiss etmək olur. Biz maarifləndirməni gücləndirməliyik. İntihara sürüklənən insana qayğı, diqqəti artırmaqla onu bu yoldan çəkindirmək olar. Çünki, dünyada elə bir insan yoxdur ki, həyatının hansısa məqamında intihar fikri beynində dolaşmasın. Bu o demək deyil ki, həmin insan xəstədir və ya psixoloji problemləri var. Əksinə statistika göstərir ki, intihara əl atan insanların çox az faizi ruhi xəstədir.

Onu da deyim ki, sadaladıqlarımın ekstremal şəraitdə baş verən intiharlara heç bir aidiyyatı yoxdur”.

“Tıxaclar insanların psixoloji travmasıdır”

Sabiq deputat bu gün insanların çox böyük tempdə və yaşlarına görə çox böyük stress altında yaşamalarına da diqqət çəkir: “Adi tıxaclar insanları çilədən çıxarır. Çox az adam olar ki, tıxacda oturub audio kitaba qulaq assın , şeir və ya musiqi dinləsin, yaxud sakit otursun. Rayon maşınlarının şəhərə daxil olmasının məhdudlaşdırılmasını böyük əksəriyyət aqressiya ilə qarşıladı. Amma bu elə insanların özü üçün atılmış çox yaxşı addımlardan biridir. Və ya dərs saatlarının 08.00-a dəyişdirilməsini bəzi valideynlər narazılıqla qarşıladı. Halbuki, bu tədbirlərin nəticəsində insanların psixoloji sağlamlığı üçün müsbət addım atıldı. Çünki, adi hesab edilən tıxaclar insanların çox ciddi psixoloji travmalar almasına səbəb olur.

Ümumiyyətlə bilməliyik ki, istər uşaq olsun istər yaşlı intihara gedən yolun başlanğıcında adlanan bir kabus dayanıb. Bu gün təcili atacağımız addım televiziyalarda, sosial şəbəkələrdə maarifləndirmə işinin aparılması, sosial roliklərin çəkilməsidir. KİV ailələrə müraciətlər ünvanlamalı, övladlarını qorumaq üçün ata-ananı xəbərdar etməlidir. Unutmayaq ki, intiharı düşünən şəxs bu barədə əvvəlcədən mütləq kiməsə bunu bildirir.

Biz valideyn olaraq bu xəbərdarlıqlara SOS SİQNALLARI kimi diqqət etməliyik. Eyni zamanda valideynlərlə birgə mütəxəssislər də xüsusi söhbətlər aparıb, bu kimi vəziyyətlərdə intihara meylli uşaqlara necə həssas yanaşılmalı olduğunu öyrənməlidirlər”.
Bolgexeber.com

Çox Oxunanlar